Sint Maartens Poort
De nuie Sint Maartenspoort, stadskant, vlak veur d’n aofbraak in
1868. Links is de nuie Sint-Martinuskerk te zien en rechts daovaan
achter de buim de Kruuttore.
'De middeliewse Sint Maartenspoort dee op de noord-ooshook van de
twiede ommöring vaan Wyck laog, en dee naoventrint in 1639 woort
opgenome in ‘t Sint Maartensbastion en toen verveel es als doorgank.
Wach huiske Sint Maartens Poort.
‘t Waor nen’ einvoudeg gebouw vaan bakstein,
oonder ‘n zadeldaak, dat mèt nen euversteek
bove de veurgevel oetstaok. De wach had
oersprunkelek twie wach kamers, die eder ‘nen
eigenste touwgaank hadde. Links laog de
offeceers wach en rechs dee vaan de soldaote
wach. Dit tiep wach-hoes woort naoventrint ’t
derde kwaart vaan de 18e iew op ‘nen aontal
plaotse in Mestreech gebouwd. Oonder
aandere bij de Sint Maartens Poort, de Sint
Pieters Poort, en de Bosch Poort.
Kaart Mestreech 1670.
Good te zien, zien de boete-verdeidigings werreke,um de verdeidigings-poorte te
versterke, die door Frederik Hendrik vaanaof 1632 zien aongelag.
D’n ierste umwalling kaom in Wiek naoventrint aon ‘t eind vaan de 14e iew. Op veurstèl vaan Jan van Brabant woort in ‘t jaor 1318 e begin gemaak mèt de bouw
vaan de verdeidegings mör en poorte in Wiek. Aon ‘t ind vaan de 14e iew heet me ‘ne grach rootelum die vestings mör gegraove. In 1477 woort aon ‘ne verbetering
en versterking vaan die verdeidegings werreke ‘nen aonvaank gemaak. Die verbeteringe beteikende ouch tot ‘nen aontal verdeidegings mör en poorte, e paar
meter verplaots woorte. D’n awwe moer woort aofgebroke, en ‘t puin woort in de grachte gegoeid. Ouch de nui grachte woorte later in 1490, weer boete de stads-
mör opnui aongelag. Die grachte woorte gevöld mèt Maoswater en nen ‘aontal waterkierende Bere um ‘t maoswater in die grachte te hawwe mèt lieg water. De
Poorte kraoge veur-poorte of aandere versterkinge. Bij de Sint Maartens Poort bouwde me ein op ziech zelf staonde boete poort. Tösse de jaore 1542 en 1550
ontstoonte den ‘ ierste bolwerke, umtot ‘t gesjöt ummertouw sterker en zwoerder woort. E bolwerk is ‘nen oetbouw in ‘ne verdeidegings moer of wal, boe me
vaanoet de zijkante kós vure op de vijand. Vaanoet Wiek lepe al in de Romeinse tied, twie oetvalsweeg, eine nao Aoke, en eine via de Maosbrök nao Toongere. De
Sint Maartenspoort woort veur ‘t iers genump in ‘t jaor 1353. In 1419 woort beslote um ‘ne nuie poort te bouwe aon ‘t eind vaan de Rechstraot. En wel ‘n poort
mèt veer hook-teurendsjes. In 1544 begós me mèt de bouw vaan de Sint Maartens boete poort. De binne poort woort later in ‘t jaor 1783 weer opnui opgetrokke
en verbeterd. Dao bij woort e wach-huiske gebouwd in de zelfde bouwstijl es dee vaan de Tongerse poort. ‘t Wach huiske woort jaomer genóg in 1924 aofgebroke.
De boetepoort woort naotot de nuie in 1633 gebouwd waor, aon de veld kant touwgemaak en in ‘t talud opgenome, boe ‘t tot 1870 es bergplaots en kooistal woort
gebruuk. In 1868 woort alles gesloop en d’r is spieteg genóg bekaans niks mie vaan die poorte en verdeidigings mör euvergebleve.
Sint Maartens boetepoort.
Teikening vaan Simon de Bellomonte.
1535-1615.
Sint Maartenspoort Stadskant
1860.
